Οι Θεσσαλονικείς φεύγουν από το κέντρο και ψηφίζουν Εύοσμο και Θέρμη

Εκατό χιλιάδες κατοίκους, δηλαδή το 25% του πληθυσμού του, έχασε ο δήμος Θεσσαλονίκης από την απογραφή του 1991 μέχρι σήμερα, όταν στις τρεις δεκαετίες που μεσολάβησαν ο πληθυσμός στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης αυξήθηκε κατά 120.000 άτομα.

Ο δήμος Κορδελιού-Ευόσμου διπλασίασε τον πληθυσμό του από το 1991, και είναι πλέον ο δεύτερος μεγαλύτερος δήμος της Θεσσαλονίκης, συνεχίζοντας την αυξητική πορεία από απογραφή σε απογραφή. Το ίδιο συμβαίνει και τους δήμους Ωραιοκάστρου και Θέρμης, που συνεχίζουν να μεγαλώνουν και να προσελκύσουν νέους κατοίκους. Αντιθέτως οι περισσότεροι δήμοι της δυτικής Θεσσαλονίκης και οι περιφερειακοί δήμοι που βρίσκονται μακριά από το πολεοδομικό συγκρότημα ακολουθούν φθίνουσα πορεία, όπως εξάλλου και το σύνολο της χώρας.

Αντιθέτως ο πληθυσμός στον δήμο Θεσσαλονίκης φθίνει δεκαετία τη δεκαετία. Μπορεί η ποσοστιαία μείωση από την τελευταία απογραφή να είναι της τάξης του 2,3%, όμως αν η σύγκριση γίνει με το 1991 η μείωση του πληθυσμού φτάνει το 25%!

Συγκεκριμένα από τις 424.000 που ζούσαν στον κεντρικό δήμο το 1991 σήμερα έχουν μείνει 317.000, δηλαδή περισσότεροι από 107.000 κάτοικοι του κέντρου το εγκατέλειψαν. Προφανώς η μονοκεντρικότητα του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης δεν έχει αλλάξει, το ιστορικό κέντρο παραμένει η «καρδιά» της πόλης. Όμως ακριβώς εξαιτίας αυτού του χαρακτηριστικού της Θεσσαλονίκης, στο κέντρο συγκεντρώνονται πολλές και διαφορετικές λειτουργίες: διοικητικά κέντρα, υπηρεσίες και νοσοκομεία, πολλές οικονομικές δραστηριότητες από εμπορικά καταστήματα και γραφειακούς χώρους μέχρι τις πολυάριθμες επιχειρήσεις εστίασης, τα ξενοδοχεία και τα διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης (τύπου AirBnB) που έχουν πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια.

«Στο κέντρο δεν είναι κυρίαρχη η οικιστική λειτουργία, συνυπάρχουν και πολλές άλλες. Μοιραία, το κέντρο δεν μας χωράει όλους, οι οικοδομές είναι μιας ηλικίας και η ζήτηση αυξάνει τις τιμές» σχολιάζει ο πρόεδρος του συλλόγου μεσιτών Θεσσαλονίκης Κώστας Τζάρος. Ένα κέντρο πολύβουο, με έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα, χωρίς χώρους πρασίνου και αναψυχής και παράλληλα με αυξημένη ζήτηση και περιορισμένη προσφορά ακινήτων (κάτι που ανεβάζει τις τιμές υπερβολικά ψηλά), ωθεί τους κατοίκους του να αναζητήσουν άλλες επιλογές μόνιμης κατοικίας.

Μικρή αύξηση πληθυσμού καταγράφεται στο δήμο Καλαμαριάς τόσο μεταξύ 2011 και 2021 (0,8%) όπου το μεγάλο «μπαμ» έγινε μεταξύ 1990-2000 (+11% ή +10.000 κάτοικοι) και τα περιθώρια του ελεύθερου χώρου για επιπλέον κατοικίες είναι περιορισμένα.

Η φυγή στα προάστια

Τη δεκαετία του ’90 καταγράφεται έντονα το φαινόμενο της προαστικοποίησης. Στα χρόνια της ανάπτυξης και της ευμάρειας πολλοί επέλεξαν να μετακινηθούν από το θορυβώδες κέντρο με τις παλιές πολυκατοικίες στις παρυφές της πόλης, να ζήσουν σε μονοκατοικίες και να απολαύσουν την ποιότητα ζωής που προσφέρει ένα προάστιο ή ένα χωριό.

Έτσι μεταξύ των δύο απογραφών, 1991 και 2001, ο δήμος Θερμαϊκού κατέγραψε μια αύξηση 90%, δηλαδή σχεδόν διπλασίασε τον πληθυσμό του (από περίπου 19.000 σε περίπου 37.000), πορεία που συνεχίστηκε και την επόμενη δεκαετία (πάνω από 50.000). Όμως στην δεκαετία της κρίσης η πορεία αυτή αντιστράφηκε και ο δήμος Θερμαϊκού κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση πληθυσμού στη Θεσσαλονίκη (9,5% ή σε απόλυτους αριθμούς σχεδόν 5.000 κατοίκους) διατηρεί ωστόσο πληθυσμό σχεδόν 2,5 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με πριν από τρεις δεκαετίες.

Αντίστοιχα εντυπωσιακή αύξηση την τελευταία τριακονταετία καταγράφεται στους δήμους Θέρμης και Ωραιοκάστρου, που μάλιστα συνέχισαν να προσελκύουν νέους κατοίκους ακόμα και στα χρόνια της κρίσης.

Στο δήμο Ωραιοκάστρου, όπου μάλιστα καταγράφεται η μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού μεταξύ των δύο τελευταίων απογραφών (4,7%) η τάση ήταν πολύ πιο αυξητική μεταξύ 1991 και 2001 (60,8%) και μεταξύ 2001 και 2011 (53,5%) με αποτέλεσμα από τις 15.000 κατοίκους του ’90 σήμερα ο δήμος να έχει πάνω από 40.000 κατοίκους.

Στις περιοχές που κατέγραψαν αύξηση πληθυσμού είναι και ο δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη. Η τελευταία απογραφή έδειξε ότι ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 3% ή κατά περίπου 2.000 κατοίκους, ενώ στις προηγούμενες δύο απογραφές η αύξηση ήταν πολύ μεγαλύτερη (29% μεταξύ 1991 και 2001 και 40% μεταξύ 2001 και 2011). Από το 1991 μέχρι σήμερα σχεδόν διπλασιάστηκε, φτάνοντας από σχεδόν 38.500 σε πάνω από 72.200 κατοίκους.

Ο Εύοσμος διπλασιάστηκε

Σχεδόν οι μισοί από τους 120.000 νέους κατοίκους που προστέθηκαν στη Θεσσαλονίκη από το 1991 μέχρι σήμερα, εγκαταστάθηκαν στο δήμο Κορδελιού-Ευόσμου.

Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αρκετοί εξ αυτών είναι πιθανότατα ομογενείς από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Γεγονός πάντως είναι ότι ο δήμος υπερδιπλασίασε τον πληθυσμό του σε σχέση με το 1991, και από 46.000 σήμερα έχει περισσότερους από 105.000 κατοίκους. Σύμφωνα δε με υπολογισμούς του δήμου ο πραγματικός πληθυσμός αγγίζει τους 150.000 μόνιμους κατοίκους, καθώς καθεμία ενεργή οικιακή παροχή αντιστοιχεί σε 3,4 κατοίκους και σήμερα οι ενεργές ηλεκτροδοτούμενες οικιακές παροχές είναι 44.021.