του Δημήτρη Κουτσούκου
Η υπόθεση της πυρκαγιάς στα Τέμπη αποκτά πλέον επιστημονική τεκμηρίωση που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Το επίσημο τεχνικό πρότυπο IEEE C57.146-2005 επιβεβαιώνει ότι το σιλικονούχο λάδι σε μετασχηματιστές καίγεται, παράγει εκρηκτικά αέρια και σε περίπτωση ηλεκτρικού τόξου μπορεί να προκαλέσει θερμική έκρηξη (πυροσφαίρα).
Την ύπαρξη και την κρίσιμη σημασία της έρευνας έφερε στη δημοσιότητα ο Καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής & Οπλικών Επιστημών της ΣΣΕ, Δρ Θεόδωρος Λιόλιος, Διευθυντής του Τομέα Φυσικών Επιστημών της Σχολής και του Κέντρου Ελέγχου Όπλων & Εκρήξεων (ΕΚΕΟ).
Με αναρτήσεις του στο Χ (Twitter), ο Καθηγητής κατέρριψε το βασικό αφήγημα του πορίσματος ΕΟΔΑΣΑΑΜ: ότι το σιλικονούχο λάδι «δεν καίγεται» και «δεν δημιουργεί πυροσφαίρα».
Τι λέει το IEEE
Το πρότυπο IEEE C57.146-2005, που εκδόθηκε από την IEEE Power Engineering Society και εγκρίθηκε από το American National Standards Institute (ANSI), εξηγεί πλήρως τη συμπεριφορά των σιλικονούχων υγρών σε μετασχηματιστές υπό συνθήκες θερμικής ή ηλεκτρικής πίεσης.
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 4.2.4:
- Σε περίπτωση ηλεκτρικού τόξου (electrical arc), το σιλικονούχο λάδι διασπάται και παράγει:
- Υδρογόνο (H₂)
- Ακετυλένιο (C₂H₂) → το κυρίαρχο και πιο επικίνδυνο αέριο
- Μεθάνιο (CH₄)
- Αιθυλένιο (C₂H₄)
- Μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα (CO, CO₂)
Η οδηγία είναι σαφής: όσο ισχυρότερο είναι το ηλεκτρικό τόξο, τόσο αυξάνεται ο λόγος ακετυλενίου προς υδρογόνο. Αυτός ο λόγος είναι δείκτης σοβαρής εκφόρτισης και πιθανής έκρηξης.
“Το κύριο αέριο που παράγεται είναι το ακετυλένιο. Όσο αυξάνεται η ενέργεια του ηλεκτρικού τόξου, αυξάνεται και ο λόγος ακετυλενίου προς υδρογόνο.”
— Θεόδωρος Λιόλιος, Χ, 17 Απριλίου 2025
Τι είδαμε στα Τέμπη
- Το ηλεκτρικό τόξο καταγράφεται στις κάμερες ασφαλείας
- Η φωτιά ξεσπά στον μετασχηματιστή της επιβατικής μηχανής
- Το κυλικείο και το 1ο βαγόνι τυλίγονται στις φλόγες σε δευτερόλεπτα
- Το πόρισμα δεν αναφέρει τίποτα για το IEEE, ούτε για την αντίδραση του λαδιού σιλικόνης
Το προφίλ της φωτιάς — απότομη εκτόνωση, πίεση, εκρηκτική καύση — ταιριάζει απόλυτα με τη χημεία που περιγράφει το IEEE.
Τι λέει το πόρισμα ΕΟΔΑΣΑΑΜ
- Το σιλικονούχο λάδι χαρακτηρίζεται αδρανές, που «δεν προκαλεί πυροσφαίρα»
- Η ευθύνη μετατοπίζεται σε «φορτίο υδρογονανθράκων» στο εμπορικό τρένο
- Ο μετασχηματιστής αγνοείται πλήρως ως πιθανή εστία ανάφλεξης
- Οι θερμοκρασίες αυτανάφλεξης αλλάζονται τεχνητά (από 350°C σε 450°C)
Όμως ακόμα και αν υπήρχαν υδρογονάνθρακες στο πεδίο, το IEEE εξηγεί την παρουσία τους: προέρχονται από διάσπαση του σιλικονούχου λαδιού λόγω τόξου.
Δεν διάβασαν ή έκρυψαν την αλήθεια;
Το IEEE είναι ο διεθνής οργανισμός τεκμηρίωσης για τους μετασχηματιστές.
Το πρότυπο C57.146-2005 είναι το εγχειρίδιο που χρησιμοποιούν τεχνικοί σε όλο τον κόσμο.
Αν δεν το γνώριζαν οι συντάκτες του πορίσματος, είναι ανίκανοι.
Αν το γνώριζαν και το απέκρυψαν, έχουμε συγκάλυψη.
Ο Καθηγητής Λιόλιος με δημόσιες παρεμβάσεις του, έθεσε το θέμα στην επιστημονική του βάση. Παρουσίασε αποσπάσματα από το πρότυπο, ανέλυσε τη χημεία των εκρηκτικών αερίων, και κατέδειξε με ακρίβεια πώς δημιουργείται η πυροσφαίρα από το λάδι σιλικόνης.
“Το πυρίνιο νέφος στα Τέμπη δεν επιδέχεται πλέον καμία αμφιβολία… Ό,τι είπα, ισχύει.”
— Θεόδωρος Λιόλιος, Χ, 17 Απριλίου 2025
Η πυροσφαίρα ήταν αποτέλεσμα μιας γνωστής χημικής αντίδρασης
Δεν ήταν μυστήριο.
Δεν ήταν “άγνωστο φορτίο”.
Ήταν η αναμενόμενη κατάληξη μιας εκφόρτισης σε μετασχηματιστή με σιλικονούχο λάδι.
Το IEEE έδωσε την τεχνική απάντηση.
Ο κ. Λιόλιος την έκανε κατανοητή σε όλους.
Το ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά στο πόρισμα, λέει πολλά.
Όταν η επιστήμη μιλά με στοιχεία,
το να την αγνοείς δεν είναι αμέλεια – είναι επιλογή.
