Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκο, δήλωσε ότι «δεν κάνει σχέδια» για να θέσει ξανά υποψηφιότητα στις επόμενες προεδρικές εκλογές, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο αποχώρησής του από την εξουσία μετά από τρεις δεκαετίες.
Η τοποθέτηση αυτή έγινε κατά τη διάρκεια συνέντευξης, λίγους μόλις μήνες μετά την επανεκλογή του, τον Ιανουάριο του 2025, για έβδομη συνεχόμενη θητεία, σε μια διαδικασία που χαρακτηρίστηκε από την αντιπολίτευση και τη Δύση ως πλήρως ελεγχόμενη και χωρίς διαφάνεια.
Από το 1994, ο Λουκασένκο διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο της χώρας, με στενή πολιτική και οικονομική σύνδεση με τη Ρωσία και με συστηματική καταστολή κάθε μορφής αντιπολίτευσης.
Οι τελευταίες εκλογές πραγματοποιήθηκαν χωρίς την παρουσία ανεξάρτητων παρατηρητών, ενώ δεκάδες πολιτικοί αντίπαλοι παραμένουν φυλακισμένοι ή εξόριστοι.
Η Λευκορωσία συνεχίζει να τελεί υπό αυστηρές κυρώσεις από την ΕΕ και τις ΗΠΑ λόγω της βίαιης καταστολής των μαζικών διαδηλώσεων του 2020 και της στήριξης προς τη Μόσχα στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
Η δήλωση του προέδρου ερμηνεύεται από πολιτικούς αναλυτές ως πιθανή προσπάθεια να σταλεί μήνυμα «αποσυμπίεσης» προς τη Δύση, σε μια περίοδο που το Μινσκ δείχνει διάθεση να αποκαταστήσει δίαυλους επικοινωνίας.
Τους τελευταίους μήνες, η κυβέρνηση έχει προχωρήσει στην απελευθέρωση ορισμένων πολιτικών κρατουμένων, ανάμεσά τους και ο γνωστός αντικαθεστωτικός Σιαργκέι Τιχανόφσκι, εξέλιξη που συνδέεται με διαμεσολάβηση δυτικών αξιωματούχων.
Παρά τα όσα είπε, ο Λουκασένκο έχει ήδη διασφαλίσει, μέσω του συνταγματικού δημοψηφίσματος του 2022, το δικαίωμα να παραμείνει στην εξουσία έως και το 2035, ενώ εξακολουθεί να ελέγχει πλήρως τον κρατικό μηχανισμό, τις ένοπλες δυνάμεις και τα μέσα ενημέρωσης.
Για πολλούς, η δήλωση δεν αποτελεί απαραίτητα ένδειξη αποχώρησης, αλλά μια τακτική κίνηση στο πολιτικό του παιχνίδι.
Το επόμενο διάστημα θα φανεί αν πρόκειται για πραγματική πρόθεση μεταβίβασης της εξουσίας ή για ακόμη έναν ελιγμό από τον τελευταίο αυταρχικό ηγέτη της Ευρώπης.
