Στις Βρυξέλλες συνεδριάζει σήμερα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, με βασικά θέματα την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε μια κατ’ αρχήν συμφωνία για νέα εμπορική συμφωνία με την Ουκρανία, αντικαθιστώντας το προσωρινό μεταπολεμικό πλαίσιο με μια μακροπρόθεσμη αλλά πιο μετριοπαθή ρύθμιση. Πρόκειται για μία αναθεωρημένη έκδοση της Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών.
«Η θέση της Ουκρανίας είναι στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Παραμένουμε προσηλωμένοι σε μια πορεία αμοιβαίας ανάπτυξης και σταθερότητας, που θα οδηγήσει στην πλήρη ενσωμάτωσή της στην Ένωσή μας», έγραψε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen σε σημείωμα μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας.
Από το 2022, το εμπόριο μεταξύ των δύο εταίρων διέπεται από αυτόνομα εμπορικά μέτρα (ΑΤΜ), ένα προσωρινό πλαίσιο που θεσπίστηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας σε πλήρη κλίμακα. Τα ΑΤΜ κατάργησαν όλους τους δασμούς και τις ποσοστώσεις στις ουκρανικές γεωργικές εξαγωγές προς την ΕΕ, προσφέροντας κρίσιμη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές κατά τη διάρκεια του πολέμου, ιδίως για προϊόντα όπως τα σιτηρά, ο αραβόσιτος, τα αυγά και τα πουλερικά.
Η νέα συμφωνία είναι λιγότερο φιλόδοξη από το προηγούμενο καθεστώς που έληξε στις αρχές του μήνα, αλλά στοχεύει να επιτύχει «τη σωστή ισορροπία μεταξύ της στήριξης του εμπορίου της Ουκρανίας με την Ένωση και της αντιμετώπισης των ευαισθησιών ορισμένων γεωργικών τομέων της ΕΕ και των σχετικών ανησυχιών», δήλωσε ο κ. Χάνσεν.
Η ρύθμιση ΑΤΜ είχε προκαλέσει αντιδράσεις σε αρκετές χώρες της ΕΕ – κυρίως στη Γαλλία και την Πολωνία – όπου οι αγρότες διαμαρτυρήθηκαν για την αύξηση των ουκρανικών εισαγωγών μετά την άρση των εμπορικών φραγμών. «Η συμφωνία αυτή ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στις εμπορικές σχέσεις ΕΕ-Ουκρανίας, καθορίζοντας ένα μακροπρόθεσμο, προβλέψιμο και αμοιβαίο πλαίσιο», δήλωσε ο Επίτροπος Εμπορίου της ΕΕ Maroš Šefčovič, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία «ισορροπημένη, δίκαιη και ρεαλιστική».
Βασικές διατάξεις
Αν και το πλήρες κείμενο της συμφωνίας δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί, έχουν γίνει γνωστές ορισμένες πρώτες λεπτομέρειες. Η Ουκρανία έχει δεσμευτεί να ευθυγραμμίσει σταδιακά τα πρότυπα της γεωργικής της παραγωγής -συμπεριλαμβανομένης της καλής μεταχείρισης των ζώων και της χρήσης φυτοφαρμάκων- με εκείνα της ΕΕ έως το 2028, σύμφωνα με τις προσδοκίες ένταξής της στην Ε.Ε.
Θα θεσπιστούν ισχυροί μηχανισμοί διασφάλισης για την προστασία των αγορών της ΕΕ, ιδίως σε περιπτώσεις όπου οι εισαγωγές θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντικές διαταραχές είτε σε επίπεδο ΕΕ είτε σε εθνικό επίπεδο.
Για ευαίσθητα προϊόντα όπως τα αυγά, η ζάχαρη και το σιτάρι, οι ποσοστώσεις θα αυξηθούν αλλά θα διατηρηθούν κάτω από τους ιστορικούς όγκους εμπορίου για να διατηρηθεί η σταθερότητα της αγοράς. Για τα λιγότερο ευαίσθητα προϊόντα θα υπάρξουν μέτριες αυξήσεις των ποσοστώσεων.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, η ευαισθησία κάθε προϊόντος καθορίστηκε με βάση τις προηγούμενες διαταραχές της αγοράς και την ικανότητα της ΕΕ να απορροφήσει πρόσθετες εισαγωγές.
Ορισμένα προϊόντα θα απελευθερωθούν πλήρως, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το πλήρες γάλα σε σκόνη και το γάλα ζύμωσης, καθώς και τα μανιτάρια και ο χυμός σταφυλιών.
Η Ουκρανία συμφώνησε επίσης να αυξήσει σημαντικά τις ποσοστώσεις για τις εισαγωγές χοιρινού κρέατος, πουλερικών και ζάχαρης από την ΕΕ, μειώνοντας ή καταργώντας τους δασμούς για άλλα προϊόντα. Η Επιτροπή πιστεύει ότι αυτό θα ενισχύσει τις εξαγωγικές ευκαιρίες για τους γεωργούς της ΕΕ, ιδίως στα κράτη μέλη που συνορεύουν με την Ουκρανία.
Επόμενα βήματα
Και οι δύο πλευρές θα εργαστούν τώρα για την οριστικοποίηση των τεχνικών πτυχών της συμφωνίας. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει τη συμφωνία στα κράτη μέλη της ΕΕ και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τις επόμενες ημέρες. Από την πλευρά της ΕΕ, η Επιτροπή θα προτείνει απόφαση του Συμβουλίου για την επίσημη έγκριση της συμφωνίας. Η τελική έγκριση θα πραγματοποιηθεί μέσω της Επιτροπής Σύνδεσης ΕΕ-Ουκρανίας.
Η Κάγια Κάλας, τόνισε τη σημασία της συνέχισης της στρατιωτικής και πολιτικής στήριξης προς την Ουκρανία, ενώ χαιρέτισε τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών για νέες αποστολές όπλων. Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης της διεθνούς πίεσης προς τη Ρωσία.
