Το μοντέλο πάνω στο οποίο βασίστηκε η Κομισιόν, γράφει η ισπανική «Ελ Παΐς» που έχει και τις σχετικές πληροφορίες, είναι αυτό της κρίσης του περασμένου Μαρτίου στον Εβρο όταν η Τουρκία προώθησε χιλιάδες μετανάστες στα σύνορά της με την Ελλάδα προκειμένου εκείνοι να περάσουν στην Ευρώπη. Και αυτό που προέκυψε για να τεθεί ως πρόταση στους «27» είναι ένα ευρωπαϊκό σχέδιο για το Μεταναστευτικό που προβλέπει περισσότερες και πιο ταχείες απελάσεις παράτυπων μεταναστών, κατάργηση των ποσοστώσεων και ενίσχυση της Frontex με έμψυχο και άψυχο υλικό που θυμίζει στρατιωτικό σώμα.
Αρχιτέκτονες αυτής της σαφώς πιο σκληρής πρότασης είναι ο έλληνας επίτροπος, αρμόδιος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτης Σχοινάς και η συνάδελφός του, αρμόδια για τις Εσωτερικές Υποθέσεις, Ιλβα Γιόχανσον. Ο στόχος, σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα, είναι να προκύψουν όσο το δυνατόν λιγότερες διαφωνίες ανάμεσα στα κράτη – μέλη ώστε το νέο σύμφωνο για το άσυλο και τη μετανάστευση να γίνει πραγματικότητα. Είναι κάτι που εξηγεί γιατί στο σχέδιο δεν προβλέπονται ποσοστώσεις, δηλαδή ο διαμερισμός των προσφύγων ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, για τις οποίες αντιδρούσαν σφόδρα οι χώρες του Βίσεγκραντ. Ο στόχος, με άλλα λόγια, είναι να συμφιλιωθούν τα δυο «άκρα», έτσι όπως αποτυπώνονται στην αποδοχή των αιτήσεων ασύλου: Της Ισπανίας που το 2019 ενέκρινε 820 αιτήσεις ανά εκατομμύριο κατοίκους και της Ουγγαρίας που ενέκρινε μόλις πέντε.
Το νέο σύμφωνο
Αν λοιπόν συγκεραστούν οι διαφορετικές απόψεις, ή μάλλον καμφθούν οι αντιστάσεις των σκληροπυρηνικών, τότε το νέο σύμφωνο θα γίνει εγκριθεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Αυτό που μένει να φανεί είναι εάν θα μετατρέψει και την Ευρώπη στο φρούριο που φιλοδοξούν οι εμπνευστές της πρότασης. Είναι γεγονός πάντως πως κανένα σύμφωνο στο παρελθόν δεν προέβλεπε την ενίσχυση της επιτήρησης των συνόρων στον βαθμό που προβλέπει αυτό το σχέδιο. Σε αυτό το πλαίσιο, o Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλάκης (Frontex) πρόκειται να ενισχυθεί με μια δική του συνοριοφυλακή 10.000 μελών, η οποία θα διαθέτει τα δικά της μέσα επίγειας, θαλάσσιας και εναέριας επιτήρησης. Προβλέπεται ακόμη η δημιουργία δυνάμεων ταχείας αντίδρασης, αλλά και η επιτάχυνση των διαδικασιών επαναπατρισμού των παράτυπων μεταναστών.
Στην ΕΕ, λένε τα στοιχεία, εκτελούνται μόνο το 36% των εντολών επαναπατρισμού με δεκάδες χιλιάδες άλλους μετανάστες να παραμένουν στο κοινοτικό έδαφος. Γι’ αυτό επιδιώκεται από τις Βρυξέλλες η σύναψη συμφωνιών με περισσότερες τρίτες χώρες, κάτι που θα ανοίξει τον δρόμο σε περισσότερες πτήσεις charter για τον επαναπατρισμό. Τον περασμένο χρόνο, λένε ακόμη τα στοιχεία που παραθέτει η Frontex, πραγματοποιήθηκαν 330 πτήσεις τσάρτερ για τον επαναπατρισμό των μεταναστών, δηλαδή σχεδόν μία κάθε μέρα, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και εμπορικές πτήσεις περίπου για το 10% των επαναπατρισθέντων.
Αυτό που για τις Βρυξέλλες πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί είναι η επανάληψη μιας κρίσης όπως εκείνης του 2015. Η φιλοδοξία, παράλληλα, είναι να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη ανάμεσα στις χώρες του Σένγκεν ώστε να επιστρέψει ο κοινός αυτός χώρος στην παλιά του κανονικότητα. Χρειάστηκε ως προς αυτό μια σειρά από επαφές του Σχοινά και της Γιόχανσον με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και διεργασίες τόσο εντός του γαλλογερμανικού άξονα όσο και μεταξύ των άλλων εταίρων – είναι χαρακτηριστικό πως για αύριο έχει προγραμματιστεί συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ισπανίας και της Ουγγαρίας.
