Κ.Πιερρακάκης: «Να επενδύσουμε στην κοινή μας ευρωπαϊκή ταυτότητα, στο κοινό ευρωπαϊκό μας μέλλον»
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, ήταν ο κύριος ομιλητής χθες το βράδυ στο ετήσιο δείπνο του Ελληνογαλλικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, το οποίο φέτος συμπληρώνει 140 χρόνια ζωής.
Τον Υπουργό προλόγισε ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου, Ιωάννης Τρίκαρδος. Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν η Πρέσβειρα της Γαλλικής Δημοκρατίας στην Ελλάδα, Laurence Auer, μέλη του διπλωματικού σώματος καθώς και εκπρόσωποι της οικονομικής και πολιτικής ζωής της χώρας.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Υπουργού:
«Κυρίες και Κύριοι, Φίλες και Φίλοι,
Είναι μεγάλη χαρά που βρίσκομαι εδώ για να μιλήσουμε για το βάθος των σχέσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Γαλλία, καθώς και για την πορεία της ελληνικής οικονομίας όλα αυτά τα χρόνια, μια πορεία η οποία σφυρηλατήθηκε σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό και μέσα από την ποιότητα αυτής της διμερούς σχέσης.
Θα μιλήσω αναλυτικότερα για αυτό στην πορεία, απλώς να αναφέρω ότι αυτή η στιγμή στην Ευρώπη – και ξεκινώ με αυτό έχοντας γυρίσει τις τελευταίες μέρες από την τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup και του ECOFIN – βρίσκει την Ελλάδα πιο ισχυρή από ποτέ οικονομικά στην πιο πρόσφατη ιστορία της, μετά από μια πάρα πολύ μεγάλη οικονομική περιπέτεια, και εκ των πραγμάτων έχουμε καταφέρει πλέον και έχουμε πετύχει πολύ καλύτερες και πολύ μεγαλύτερες οικονομικές επιδόσεις, οι οποίες και συνιστούν την ισχυρότερη παρακαταθήκη για όλα όσα μπορούμε να πετύχουμε κοιτάζοντας προς το μέλλον.
Αντανακλώνται σε αριθμούς – αλλά στην πραγματικότητα τους υπερβαίνουν – πλεόνασμα 4,8% (πρωτογενές πλεόνασμα). Καθαρό πλεόνασμα 1,3%. Μόλις 6 χώρες από τις 27 χώρες της ΕΕ παρουσιάζουν πλεόνασμα αυτή τη στιγμή. Το χρέος της χώρας μας αποκλιμακώνεται χρόνο με τον χρόνο. Περίπου 60% του ελληνικού χρέους, μέσα σε πολύ λίγα χρόνια μετά το COVID-19, καταφέραμε να το απομειώσουμε. Είμαστε στο 153,5% και αυτό είναι διαρκώς μειούμενο.
Το 2029 η Ελλάδα αναμένεται ότι δεν θα είναι, με όρους ΑΕΠ, η πιο χρεωμένη χώρα στην Ευρώπη. Ανάπτυξη 2,3%, πολλαπλάσια και μεγαλύτερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Βέβαια, αυτή είναι μια διαδρομή η οποία έρχεται μετά από μια χαμένη δεκαετία για την Ελλάδα. Έρχεται έπειτα από τεράστιες δυσκολίες, έπειτα από το 1/4 του ΑΕΠ που χάθηκε, έπειτα από δυσβάστακτο κοινωνικό κόστος και έπειτα από μία υπερπροσπάθεια του ελληνικού λαού για να μπορέσει να υπερβεί αυτήν την πάρα πολύ δύσκολη συνθήκη. Και βέβαια και μέσα από μια πάρα πολύ μεγάλη πολιτική περιπέτεια, καθότι αυτές τις μέρες βρισκόμαστε στα 10 χρόνια έπειτα από τα capital controls.
Ανέφερε η κυρία Πρέσβης την προτεινόμενη επένδυση της Euronext για το Ελληνικό Χρηματιστήριο. Για εμένα είναι πάρα πολύ συμβολικό το πώς, μέσα σε μια δεκαετία από εκείνες τις ημέρες που υπήρχαν ουρές για τα 60 ευρώ στα ΑΤΜ, 10 χρόνια μετά, ερχόμαστε σε μια συνθήκη που ένα πάρα πολύ πετυχημένο ευρωπαϊκό χρηματιστήριο, με παρουσία σε 7 χώρες με έντονη γαλλική χροιά, έρχεται να κάνει αυτή την πρόταση επένδυσης. Και να είναι μια ιδιωτική συναλλαγή, αλλά εγώ θα σας έλεγα ότι έχει και μια έντονη στρατηγική σημασία και ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο το Ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών, η Ελληνική Κυβέρνηση, βγήκε αμέσως και είπε ότι αγκαλιάζει αυτή την κίνηση, γιατί είμαστε απολύτως ανοιχτοί και στη διεθνοποίηση της οικονομίας μας και στο άνοιγμα της οικονομίας μας – εγώ θα πω συνολικότερα – και στην εμβάθυνση αυτής της τόσο σπουδαίας και τόσο στρατηγικής διμερούς σχέσης. Η ελληνική οικονομία έχει πετύχει πάρα πολλά τα τελευταία χρόνια, αλλά ακόμη βρίσκεται σε μία διαδρομή.
Να κωδικοποιήσω μόνο δύο σημεία αυτής της διαδρομής πριν ακουμπήσω περισσότερο την αμιγώς ελληνογαλλική πτυχή και να πω ότι αν δει κανείς ποιο ήταν το μοντέλο της Ελλάδας το οποίο απέτυχε το 2009, ήταν εκείνο μιας χώρας εσωστρεφούς, βασισμένης πάρα πολύ στην κατανάλωση, με έμφαση κυρίως στους μη εμπορεύσιμους κλάδους της οικονομίας. Να αναφέρω δύο ενδεικτικούς αριθμούς: ο ένας το 2009 και ο άλλος το 2019. Οι εξαγωγές σε σχέση με το ΑΕΠ ήταν μόλις 19% το 2009, όταν (χοντρικά) μπήκαμε στην κρίση. Τώρα είναι στο 42%. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος παραμένει 51%. Έχουμε ακόμη διαδρομή να διανύσουμε. Και αναφορικά με το μέγεθός μας, θα έπρεπε να είναι κάπου στο 60%, εγώ θα ισχυριστώ. Και αν δούμε τις επενδύσεις ως προς το ΑΕΠ, είμαστε στο 15,3%. Όταν αναλάβαμε το 2019 ήταν 11%. Και εκεί ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 21%. Και εκεί έχουμε διαδρομή να διανύσουμε ακόμα. Αλλά έχουμε πετύχει να καλύψουμε ένα μεγάλο κομμάτι αυτής της απόστασης. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις, μεγάλο κομμάτι και του διμερούς ελληνογαλλικού ενδιαφέροντος, είναι 2,5% του ΑΕΠ, είναι καλύτερη επίδοση από την Ιταλία, χειρότερη από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Όλα αυτά τα αποτυπώνω γιατί πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβονται ιστορίες και κρύβεται και μια στρατηγική. Η στρατηγική του να μπορέσει αυτή η χώρα να αποκτήσει, να αντικρίσει ένα πεπρωμένο που είναι αντίστοιχο με τις δυνατότητές της, με τις δυνατότητες του λαού της. Και για να μπορέσει αυτό να το πετύχει, πρέπει να χτίσουμε πάνω σε όλα όσα έχουμε πετύχει και να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε ακόμη περισσότερα πράγματα στην πορεία. Γιατί ναι, ενδεχομένως όταν μιλάμε για πολιτική σταθερότητα ή δημοσιονομική σταθερότητα, αυτό να μην είναι κάτι εξαιρετικά θελκτικό, οπότε αναφέρεσαι σε αυτό, αλλά είναι κάπως σαν το οξυγόνο, καταλαβαίνεις την αξία του όταν δεν το έχεις.
Πάνω σε αυτό, λοιπόν, χτίζεις. Ο ρυθμός ανάπτυξης 2,3% για τα ευρωπαϊκά δεδομένα αυτής της στιγμής θεωρείται υψηλός. Εγώ θα σας πω ότι μπορούμε καλύτερα. Και το λέω σε μια στιγμή όπου υπάρχει διεθνής αβεβαιότητα, σε μια στιγμή όπου υπάρχει μια πάρα πολύ μεγάλη συζήτηση αναφορικά με τη διμερή εμπορική μας σχέση (ως Ευρώπη), ανάμεσα στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Επανέρχεται στο προσκήνιο μια ρητορική δασμών ή πρακτική δασμών. Υπήρχαν ήδη δασμοί αλλά πολύ χαμηλότεροι. Οι δασμοί έτσι και αλλιώς είναι κομμάτι του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Τα έσοδα από δασμούς είναι περίπου το 13% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Εν πάση περιπτώσει, λειτουργούμε, είμαστε μια ένωση του ελεύθερου εμπορίου. Αυτό συνιστά την εξαίρεση, δεν συνιστά τον κανόνα. Το να γυρίσουμε στον κόσμο του 1930, η λογική των υψηλών δασμών, είναι κάτι το οποίο έχει έρθει στην παγκόσμια οικονομία σαν σοκ. Μεγαλύτερο σοκ, όμως, από αυτό, από τις εμπορικές σχέσεις και από τα οικονομικά που μας μάθαιναν στο πανεπιστήμιο, είναι η αβεβαιότητα η οποία προκύπτει πάνω σε αυτή τη συζήτηση. Και πάνω στη διεθνή αβεβαιότητα γίνονται κλυδωνισμοί και οι οικονομίες χρειάζονται σταθερότητα. Και είναι για πάρα πολλούς εντυπωσιακό το πόσο η ελληνική οικονομία με τις τρέχουσες επιδόσεις είναι μια οικονομία η οποία είναι ανθεκτική.
Ακριβώς επειδή έχει καταφέρει να διανύσει όλη αυτή τη διαδρομή, επαναλαμβάνω με μεγάλο κόστος και με μεγάλη προσπάθεια από πλευράς του ελληνικού λαού. Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε κάνει πολλά και έχουμε ακόμα περισσότερα να κάνουμε. Στην Ελλάδα έχει γίνει μία πάρα πολύ μεγάλη δημοσιονομική εξισορρόπηση, έχουμε καταφέρει να πιάσουμε ένα πάρα πολύ μεγάλο κομμάτι της φοροδιαφυγής που ήταν και κεντρικός τίτλος σε όλα τα διεθνή μέσα, στα Γαλλικά, στα Γερμανικά, στα Αμερικανικά. Τα 2/3 του λεγόμενου «χάσματος ΦΠΑ», του ΦΠΑ που δεν εισπράττει το κράτος στην Ελλάδα, καταφέραμε να τα εισπράξουμε με την εισαγωγή των ψηφιακών τεχνολογιών, και ναι, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί πραγματικά μία ψηφιακή επανάσταση. Μία μετάβαση που έγινε τρομακτικά ευδιάκριτη στα χρόνια του COVID, από το πώς κλείναμε ραντεβού για να εμβολιαστούμε μέχρι το πώς ιστορικές εκκρεμότητες του ελληνικού κράτους καλύφθηκαν σε πάρα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και από την εποχή του φαξ περάσαμε στο να μπορεί κανείς να κάνει το αυτονόητο: να μπορεί κανείς να κάνει μία υπεύθυνη δήλωση από το σπίτι του και πολλά άλλα, όπως η συνταγογράφηση. Αυτά είναι κεκτημένα. Πάνω στα κεκτημένα, όμως, χτίζεις. Η εποχή της επανάπαυσης έχει παρέλθει. Εγώ θα σας πω το ίδιο ισχύει και για την εποχή της αυταρέσκειας. Θα πω αστειευόμενος, μιας και έχει νυχτώσει τώρα: στην Αμερική είχαμε έναν καθηγητή ο οποίος έλεγε ότι το πιο πολιτικό παιχνίδι που μπορεί κανείς να παίξει, το πιο πολιτικό βιντεοπαιχνίδι, είναι το Τέτρις. Και όταν τον ρωτάγαμε για ποιον λόγο το Τέτρις έχει πολιτικότητα, μας έλεγε: διότι έχει το θεμελιώδες πολιτικό μάθημα.
Οι επιτυχίες εξαφανίζονται, τα λάθη συσσωρεύονται. Αυτό, λοιπόν, είναι ένα θεμελιώδες πολιτικό μάθημα, όντως.
Πρέπει να κινείσαι με ταχύτητα, να θέτεις τη χώρα σου σε κίνηση, όπως λέει και ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ στον «Μικρό Πρίγκιπα»: υπάρχουν δυνάμεις που τίθενται σε κίνηση. Αυτό ακριβώς, λοιπόν, πρέπει όλες οι χώρες να προσπαθούμε να κάνουμε και αυτό πρέπει να κάνουμε και εμείς ως Ελλάδα, αυτό πρέπει να κάνει και η Γαλλία. Να θέσουμε σε κίνηση τις δυνατότητες της χώρας. Και αυτό είναι που ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Κυβέρνησή του προσπαθούμε να κάνουμε από το 2019. Η διμερής σχέση με τη Γαλλία στήνεται και θεμελιώνεται σίγουρα κατ΄αρχάς στο οικονομικό της σκέλος.
Θα μπορούσα να σας αναφέρω πάρα πολλά στοιχεία από μια προγραμματισμένη ομιλία για τη διμερή σχέση, το διμερές εμπόριο, αλλά τα γνωρίζετε πολύ καλύτερα από εμένα και δεν θα τα επαναλάβω, δεν θα το κάνω. Το βλέπουμε στην τεχνολογία, το βλέπουμε στην ενέργεια. Βλέπουμε ένα πάρα πολύ μεγάλο οικονομικό αποτύπωμα στα data centers. Και σίγουρα βλέπουμε ένα πολύ μεγάλο εθνικό και οικονομικό αποτέλεσμα στον τομέα της Άμυνας – και στην αμυντική συνεργασία την οποία έχουμε με τη Γαλλία και στους αμυντικούς εξοπλισμούς, στα Ραφάλ, στις Μπελαρά. Το σύνολο αυτού του αποτυπώματος, το οποίο έρχεται και διαρκώς προστίθεται και υπερβαίνει στο τέλος την πρόσθεση και γίνεται πολλαπλασιασμός, αλλά θα μου επιτρέψετε να πω ότι αυτό έρχεται πάνω σε ένα πάρα πολύ ισχυρό υπόστρωμα: μια σχέση η οποία διαρκεί μέσα στον χρόνο. Ξεκινάει από τη Γαλλική Επανάσταση, από το πώς η Γαλλική Επανάσταση ενέπνευσε τον Κοραή και τον νεοελληνικό διαφωτισμό, από την παρουσία Γάλλων στρατιωτικών στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα, είτε μιλάμε για την Πελοπόννησο είτε μιλάμε για τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, για το πώς η Γαλλία έπαιξε μεγάλο ρόλο στον ελληνικό 19ο αιώνα και με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο εγώ θα σας έλεγα ότι αυτή η σχέση υπερβαίνει, αν θέλετε, και τα στενά πολιτικά όρια.
Σκέφτομαι δύο παραδείγματα από δύο τελείως διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα. Σκέφτομαι ένα πλοίο και ένα αεροπλάνο. Το πλοίο είναι το «Ματαρόα», που πολλοί αριστεροί διανοούμενοι φεύγουν από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου και βρίσκουν καταφύγιο στη Γαλλία, ο Καστοριάδης, ο Αξελός. Και σκέφτομαι την αντίστροφη πορεία εκείνου του αεροπλάνου που φέρνει τον σπουδαιότερο κεντροδεξιό πολιτικό στην ιστορία της χώρας, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, πίσω στην Ελλάδα. Το αεροπλάνο του Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας, και αποκαθίσταται η Δημοκρατία, μελετώντας ουσιαστικά τη γαλλική θεσμική αρχιτεκτονική της πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας όταν ο Καραμανλής θέλει να οικοδομήσει την τρίτη Ελληνική.
Υπήρχε πάντοτε αυτή η όσμωση. Αυτή η πολύ δημιουργική όσμωση ανάμεσα στους δύο λαούς, η οποία ήρθε και σφυρηλάτησε αυτό το ιστορικό σύνθημα του «Ελλάς – Γαλλία – Συμμαχία». Είναι πολύ σπουδαίο το πώς κάθε γενιά – και αυτό δεν το λέω ως Υπουργός Οικονομικών, το λέω και ως απόφοιτος ελληνογαλλικού σχολείου – το πώς κάθε γενιά η οποία μαθαίνει να αγαπά, οι Έλληνες τη Γαλλία, οι Γάλλοι την Ελλάδα, έρχεται διαρκώς να εμβαθύνει αυτή τη σχέση. Το βλέπουμε τώρα στην αμυντική συνεργασία. Το βλέπουμε στο διμερές εμπόριο, το βλέπετε όλοι σας στον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες των δύο χωρών αλληλεπιδρούν. Το βλέπουμε στα πανεπιστήμιά μας, στον νέο νόμο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια που υπήρχε μια πολύ ισχυρή γαλλική πρόταση. Το βλέπουμε στις ανταλλαγές ανάμεσα στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια και στα γαλλικά δημόσια πανεπιστήμια. Είναι ορατό παντού.
Πρέπει, λοιπόν, να χτίσουμε πάνω σε αυτό, κάνοντας ακριβώς αυτό το οποίο είπε ο Σαιντ-Εξυπερύ: να θέσουμε τα γεγονότα σε κίνηση. Σε αυτό το πλαίσιο προσωπικά διαβάζω την κίνηση της Euronext για το ελληνικό χρηματιστήριο. Σε αυτό το πλαίσιο θέλω να σας πω ότι οφείλουμε να απελευθερώσουμε και μια σειρά από άλλες δυνάμεις και δυνατότητες. Γιατί; Γιατί τόσο η Γαλλία όσο και η Ελλάδα έχουν μπροστά τους μια στρατηγική ευκαιρία. Η στρατηγική ευκαιρία είναι αυτή που έρχεται ως απότοκος της έκθεσης Ντράγκι και της έκθεσης Λέτα και που λέει χοντρικά το εξής: εκεί που μιλάμε για δασμούς και κάνουμε όλες αυτές τις διμερείς συζητήσεις και διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ και με άλλες χώρες, στην πραγματικότητα δεν έχουμε φροντίσει τα του οίκου μας. Δηλαδή, υπάρχουν ακόμη εμπόδια ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λέει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ότι τα εμπόδια στον τομέα των υπηρεσιών είναι αντίστοιχα με το να έχεις έναν δασμό της τάξης του 110%. Στον τομέα της μεταποίησης 45%. Αναπαράγει αυτό το ποσοστό ο Μάριο Ντράγκι στην αρθρογραφία του – που είχα την ευκαιρία να το συζητήσω και μαζί του – και τι λέει χοντρικά αυτή η σκέψη; Ότι αυτά τα εμπόδια πρέπει να αρθούν και να αφαιρεθούν και η αγορά της ΕΕ να γίνει πραγματικά ενιαία και άρα να ανοίξουμε τις οικονομίες μας. Να έρθουν γαλλικές επενδύσεις στην Ελλάδα περισσότερο. Να δημιουργήσουμε εμείς εθνικούς πρωταθλητές – να μην φοβόμαστε να το πούμε – οι οποίοι στην πορεία από ελληνικοί πρωταθλητές να γίνουν ευρωπαϊκοί πρωταθλητές, για να μπορέσουν να ανταγωνιστούν στο διεθνές οικονομικό στερέωμα. Και όλο αυτό θα γίνει και με αφαίρεση εμποδίων και με βιομηχανική πολιτική και με έξυπνες ρυθμίσεις και με συνάφεια με τα γεγονότα και με τον αιώνα που διανύουμε.
Γιατί δεν έχει κανένα νόημα για κανένα πολιτικό σύστημα – πόσο μάλλον για το δικό μας, εγώ θα σας πω ευρύτερα και για την Ευρώπη – να δίνει μάχες οπισθοφυλακής. Αυτή τη στιγμή οι μάχες μέλλοντος – για να χρησιμοποιήσω έναν νεολογισμό που μου αρέσει «η μνήμη μέλλοντος» είναι το να μπορέσει κανείς να δει το τι έρχεται, να έχει προορατικότητα, όπως έλεγε ο Ελευθέριος Βενιζέλος, και να ανταποκριθεί σ’ αυτό. Αυτή τη στιγμή είμαστε στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Μιλάμε για την τεχνητή νοημοσύνη. Είμαστε στην εποχή των αλγορίθμων που πρέπει να ρυθμίσουμε. Το ChatGPT έχει ήδη αλλάξει τη ζωή μας. Όλα αυτά, μέσα σε πάρα πολύ λίγα χρόνια, με μια εκθετική καμπύλη θα έρθουν και θα ακουμπήσουν κάθε πτυχή της οικονομίας, κάθε κλάδο, και όσοι συνεχίσουν να δίνουν τις μάχες του χθες, θα ξεπεραστούν από τα γεγονότα.
Το μέλλον ή το σχεδιάζεις ή το υφίστασαι. Πρέπει, λοιπόν, να μπορέσουμε να το σχεδιάσουμε. Πρέπει να μην φοβηθούμε να το κοιτάξουμε και πρέπει να επενδύσουμε στην κοινή ευρωπαϊκή μας ταυτότητα, στο κοινό ευρωπαϊκό μας μέλλον. Σε αυτό το πλαίσιο η σχέση μας με τη Γαλλία δεν είναι απλώς στρατηγική – εγώ θα σας πω ότι είναι υπαρξιακά θεμελιωμένη. Το «Ελλάς – Γαλλία – Συμμαχία» είναι πιο επίκαιρο από ποτέ.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ».
