Τράπεζες: Τα 10 μέτρα που λαμβάνονται άμεσα

Οι πρόσφατες εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για τη ρύθμιση του τραπεζικού συστήματος προκάλεσαν αναταράξεις στον κλάδο, καθώς οι τράπεζες καλούνται να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα. Με συνολικό κόστος που εκτιμάται στα 320 εκατομμύρια ευρώ, τα μέτρα επηρεάζουν την κερδοφορία και τις επιχειρηματικές στρατηγικές των τραπεζών, οδηγώντας τις σε αναθεώρηση των επιχειρηματικών τους πλάνων.

Ακολουθεί μια πλήρης ανάλυση των μέτρων, των αντιδράσεων των τραπεζών και των πιθανών συνεπειών τους.

Το κόστος των μέτρων και οι πρώτες αντιδράσεις των τραπεζών

Οι τράπεζες εκτιμούν ότι το συνολικό κόστος των μέτρων ανέρχεται στο 8% των κερδών που είχαν προβλέψει για το 2024. Τα κέρδη αυτά είχαν εκτιμηθεί σε 4 δισεκατομμύρια ευρώ για το έτος, ενώ τα πρώτα εννέα μήνες του 2023 οι τράπεζες είχαν ήδη επιτύχει κέρδη 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το βάρος των νέων μέτρων περιλαμβάνει:

1. Συνεισφορές στο πρόγραμμα “Μαριέττα Γιαννάκου” για την ανακαίνιση σχολείων, ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ.
2. Συνεισφορές στον Φορέα Ακινήτων για την ενίσχυση της διαθεσιμότητας ακινήτων, επίσης 100 εκατομμυρίων ευρώ.
3. Μηδενικές χρεώσεις για συγκεκριμένες συναλλαγές, με εκτιμώμενο κόστος 100 εκατομμυρίων ευρώ.
4. Διπλασιασμό του ΕΝΦΙΑ για κενά ακίνητα, που εκτιμάται σε περίπου 20 εκατομμύρια ευρώ για τις τράπεζες.

Τα 10 μέτρα της κυβέρνησης

Ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, εξειδίκευσε τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός. Πρόκειται για ρυθμίσεις που στόχο έχουν να προστατεύσουν τους καταναλωτές, να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα και να αυξήσουν τη διαθεσιμότητα ακινήτων. Τα μέτρα περιλαμβάνουν:

1. Μηδενική χρέωση για πληρωμές λογαριασμών και οφειλών προς το Δημόσιο, ΟΤΑ, εταιρείες ενέργειας, τηλεπικοινωνιών και ασφαλιστικά ταμεία μέσω ψηφιακών καναλιών.
2. Μείωση προμηθειών μεταφοράς χρημάτων: Μέγιστη χρέωση 0,5 ευρώ για εμβάσματα έως 5.000 ευρώ, αντί για 1-2,5 ευρώ που ίσχυε μέχρι σήμερα.
3. Μηδενικές χρεώσεις σε απομακρυσμένες περιοχές για αναλήψεις από ΑΤΜ άλλων τραπεζών, καθώς και για έλεγχο υπολοίπου λογαριασμών.
4. Μείωση κόστους συναλλαγών με κάρτες κατά 50% για αγορές έως 20 ευρώ.
5. Μηδενική χρέωση για φόρτιση προπληρωμένων καρτών για ποσά έως 100 ευρώ.
6. Διεύρυνση της χρήσης του IRIS με άμεσες δωρεάν μεταφορές χρημάτων έως 500 ευρώ ημερησίως μεταξύ φυσικών προσώπων.
7. Διπλασιασμός του ΕΝΦΙΑ για ακίνητα που ανήκουν σε τράπεζες και παραμένουν κενά.
8. Απάλειψη περιορισμών στη χρηματοδότηση από Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
9. Ενίσχυση της διαφάνειας και της ενημέρωσης των καταναλωτών μέσω συγκριτικών στοιχείων για επιτόκια, καταθέσεις και χρεώσεις στην ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος.
10. Εθελοντική συνεισφορά των τραπεζών με 100 εκατομμύρια ευρώ για το πρόγραμμα “Μαριέττα Γιαννάκου”.

Οι προκλήσεις για τις τράπεζες

Η εφαρμογή των μέτρων δημιουργεί νέες προκλήσεις για τα πιστωτικά ιδρύματα. Οι τράπεζες καλούνται να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους σχέδια, επανεκτιμώντας τα έσοδά τους και αναζητώντας νέες πηγές χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, οι προοπτικές περιλαμβάνουν:

• Αύξηση πωλήσεων ακινήτων: Οι τράπεζες αναμένεται να επιταχύνουν τις διαδικασίες πώλησης ακινήτων για να αυξήσουν τη ρευστότητά τους.
• Αίτημα για ρυθμίσεις αυθαιρέτων: Υπάρχει πρόταση να επιτρέπεται η πώληση ακινήτων χωρίς την ολοκλήρωση ρυθμίσεων για αυθαίρετες κατασκευές, ώστε να διευκολυνθεί η αγορά.
• Τιτλοποιήσεις χαρτοφυλακίων ακινήτων: Οι τράπεζες εξετάζουν τη δυνατότητα τιτλοποίησης χαρτοφυλακίων για να αντλήσουν κεφάλαια.

Ο αντίκτυπος στα κέρδη και οι προβλέψεις

Οι τράπεζες βρίσκονται σε φάση επανεκτίμησης των κερδών τους, καθώς το κόστος των μέτρων επηρεάζει τις προβλέψεις τους. Κάθε τράπεζα διαθέτει διαφορετική βάση πελατών, γεγονός που διαμορφώνει διαφορετικό κόστος ανά περίπτωση. Για παράδειγμα:

• Το κόστος των μηδενικών χρεώσεων και των μειωμένων προμηθειών εκτιμάται στα 100 εκατομμύρια ευρώ.
• Ο διπλασιασμός του ΕΝΦΙΑ αντιστοιχεί σε επιπλέον 20 εκατομμύρια ευρώ.
• Τα υπόλοιπα 200 εκατομμύρια ευρώ προέρχονται από τη συνεισφορά των τραπεζών στα προγράμματα “Μαριέττα Γιαννάκου” και στον Φορέα Ακινήτων.

Οι τράπεζες ενδέχεται να λάβουν τις προβλέψεις αυτές στα αποτελέσματα του 2023 ή να τις μεταφέρουν σταδιακά στα επόμενα έτη.

Ανάλυση του διπλασιασμού του ΕΝΦΙΑ

Ο διπλασιασμός του ΕΝΦΙΑ για κενά ακίνητα αποτελεί μέτρο που στοχεύει στην ενίσχυση της προσφοράς ακινήτων στην αγορά. Οι τράπεζες, που κατέχουν μεγάλο αριθμό ακινήτων, καλούνται να καταβάλουν υψηλότερους φόρους, γεγονός που τις ωθεί να επιταχύνουν την πώληση ή την αξιοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων.

Η αντίδραση της αγοράς και το μέλλον των τραπεζών

Η εφαρμογή των μέτρων δημιουργεί ανακατατάξεις στο τραπεζικό σύστημα. Παρά τις προκλήσεις, οι τράπεζες διαθέτουν ισχυρή κεφαλαιακή βάση και έχουν ήδη προσαρμοστεί σε δύσκολες συνθήκες στο παρελθόν. Η ενίσχυση του ανταγωνισμού και η προστασία των καταναλωτών αποτελούν βασικούς στόχους της κυβέρνησης, ενώ οι τράπεζες καλούνται να βρουν νέες ισορροπίες.

Η εξειδίκευση των μέτρων από τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και η παρακολούθηση της εφαρμογής τους θα καθορίσουν την επιτυχία του εγχειρήματος. Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, καλούνται να επανεκτιμήσουν τις στρατηγικές τους, εξισορροπώντας την ανάγκη για κερδοφορία με την απαίτηση για κοινωνική ευθύνη και στήριξη της οικονομίας.