Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, συμμετείχε σε σημαντική διεθνή εκδήλωση που διοργάνωσε η Αυστραλία στη Νέα Υόρκη, με θέμα «Προστασία των Παιδιών στην Ψηφιακή Εποχή». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου της 80ής Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Στην τοποθέτησή του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε τον επείγοντα χαρακτήρα της ανάγκης για συντονισμένη διεθνή δράση με στόχο την προστασία των παιδιών από τις επιβλαβείς συνέπειες που μπορεί να έχει η ανεξέλεγκτη χρήση των ψηφιακών πλατφορμών και κυρίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τόνισε ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται ενώπιον ενός πρωτοφανούς φαινομένου, το οποίο χαρακτήρισε ως το μεγαλύτερο μη ελεγχόμενο «πείραμα» που έχει ποτέ πραγματοποιηθεί με αντικείμενο την ψυχολογία και τη διανοητική ανάπτυξη των παιδιών. Αν και οι πλήρεις συνέπειες αυτής της έκθεσης στο ψηφιακό περιβάλλον δεν είναι ακόμη γνωστές, ο Πρωθυπουργός εξέφρασε τη βεβαιότητά του πως πολλές από αυτές δεν θα είναι θετικές.
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε, επίσης, σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που έχει ήδη αναλάβει η ελληνική πολιτεία για την προστασία των ανηλίκων. Ανέφερε, για παράδειγμα, ότι στην Ελλάδα έχει τεθεί σε εφαρμογή η απαγόρευση της χρήσης κινητών τηλεφώνων εντός των σχολικών χώρων, ένα μέτρο που στοχεύει στη μείωση της έκθεσης των παιδιών στην ψηφιακή υπερδιέγερση κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου. Επιπλέον, αποκάλυψε ότι εξετάζεται σοβαρά η υιοθέτηση πρόσθετων ρυθμίσεων, όπως η απαγόρευση πρόσβασης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά ηλικίας 16 ετών και κάτω – μια πολιτική που ήδη εφαρμόζεται ή συζητείται σε χώρες όπως η Αυστραλία.
Ακολουθεί η ομιλία του Πρωθυπουργού (ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά):
Emma, σε ευχαριστούμε πολύ που μοιράστηκες την ιστορία σου μαζί μας. Πρέπει να χρειάστηκε πολύ θάρρος για να μετατρέψεις τον προσωπικό σου πόνο σε αυτό το πολύ ισχυρό κάλεσμα για δράση. Κύριε Πρωθυπουργέ, σας ευχαριστούμε για τον ηγετικό σας ρόλο σε αυτό το ζήτημα. Πιστεύω ότι όλοι θα παρακολουθήσουμε με μεγάλη προσοχή τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόσετε αυτή τη σημαντική απόφαση, η οποία θα έχει παγκόσμιες επιπτώσεις.
Το περσινό καλοκαίρι, η σύζυγός μου μου ζήτησε να διαβάσω ένα βιβλίο του Jonathan Haidt, ο οποίος είναι σήμερα μαζί μας. Είμαι σίγουρος ότι το γνωρίζετε, ο τίτλος του είναι «The Anxious Generation». Ήταν μια εμπειρία που μου άνοιξε τα μάτια, γιατί καθώς διάβαζα για τον αντίκτυπο που έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα παιδιά και τους εφήβους μας, ένιωσα σαν να μου διηγούνταν τις ιστορίες που οι ίδιοι οι γονείς μάς λένε σε κάθε ευκαιρία. Πραγματοποιούμε το μεγαλύτερο ανεξέλεγκτο πείραμα που έγινε ποτέ με τον νου των παιδιών μας. Δεν γνωρίζουμε ποιες θα είναι οι συνέπειες, αλλά είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι δεν θα είναι θετικές.
Αν γνωρίζουμε ότι τα στοιχεία είναι αδιάσειστα, τότε ως ηγέτες πρέπει σαφώς να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Καταρχάς, πρέπει να βοηθήσουμε τους γονείς, γιατί αυτό δεν πρέπει να είναι μόνο ευθύνη των γονιών, καθώς γνωρίζω πόσο δύσκολο μπορεί να είναι για έναν μονογονέα να ζητήσει από το παιδί του να αποσυνδεθεί από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν όλοι οι άλλοι κάνουν το ίδιο.
Στην Ελλάδα, αντιμετωπίσαμε πολύ σοβαρά αυτή την πρωτοβουλία. Καταρχάς, απαγορεύσαμε τα κινητά τηλέφωνα σε όλα τα σχολεία μας, και αυτό είχε μετασχηματιστικό αντίκτυπο στην εκπαιδευτική εμπειρία. Αλλά προχωρήσαμε ένα βήμα παραπέρα στην προσπάθεια να λύσουμε το κύριο πρόβλημα, ή μάλλον την κύρια δικαιολογία που χρησιμοποιούν πάντα οι εταιρείες τεχνολογίας όταν μιλάμε για όρια ηλικίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δηλαδή την επαλήθευση της ηλικίας. Μας λένε: «Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε την πραγματική ηλικία των χρηστών;».
Καταρχάς, γνωρίζουν πολύ καλά την ηλικία των χρηστών, επειδή μπορούν να δουν μέσα από το περιεχόμενο. Γνωρίζουν τόσα πολλά για εμάς. Στην πραγματικότητα, έχουν πολύ καλή εικόνα της ηλικίας μας. Αλλά αυτό που κάναμε είναι ότι δημιουργήσαμε έναν ιστότοπο στο gov.gr, έναν ψηφιακό χώρο που ονομάζεται «parco.gov.gr», ο οποίος ουσιαστικά κάνει δύο πράγματα. Πρώτα απ’ όλα, συνδέεται με το ψηφιακό μας μητρώο. Τώρα διαθέτουμε ένα ψηφιακό εργαλείο επαλήθευσης ηλικίας για τους γονείς, ώστε να μπορούν να συνδεθούν όταν αγοράζουν το πρώτο τηλέφωνο για το παιδί τους. Έχουν επίσης πρόσβαση σε μια εύχρηστη εφαρμογή γονικού ελέγχου όσον αφορά στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Θεωρούμε ότι αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα, διότι εναπόκειται στους γονείς να ανοίγουν τέτοιους λογαριασμούς. Αντιλαμβάνομαι ότι δεν είναι εύκολο για έναν μονογονέα να λάβει τέτοιες αποφάσεις. Εμείς στην Ελλάδα είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπάνω και να εξετάσουμε σοβαρά την απαγόρευση της χρήσης των κοινωνικών μέσων, μέσω του καθορισμού ορίου ψηφιακής ενηλικίωσης όπως αυτή που έχετε εφαρμόσει. Έχω ζητήσει από την ομάδα μου να συνεργαστεί στενά με την ομάδα σας για να δούμε πώς μπορούμε να το υλοποιήσουμε.
Όπως επισημάνατε, κ. Πρωθυπουργέ, δεν θα είναι τέλειο, αλλά δεν μπορούμε να επικαλεστούμε τις δυσκολίες στην εφαρμογή αυτών των πολιτικών ως δικαιολογία για να μην κάνουμε κάτι για το πρόβλημα. Είμαι πολύ χαρούμενος που η Πρόεδρος της Επιτροπής έκανε ειδική αναφορά στην ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης, ευαισθητοποιώντας για το θέμα αυτό.
Από την εμπειρία μου στην Ελλάδα, μπορώ να σας πω ότι όταν αρχίσαμε να μιλάμε δημόσια για αυτό το πρόβλημα, ήταν πάρα πολλοί οι γονείς που επικοινώνησαν μαζί μας και μας ζητούσαν, μας ικέτευαν να κάνουμε κάτι για αυτό το πρόβλημα. Ως υπεύθυνοι ηγέτες, έχουμε την υποχρέωση, όχι μόνο την ευθύνη, να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση, και αυτό σκοπεύουμε να κάνουμε.
Φυσικά, εδώ μιλάμε μόνο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά δεν έχουμε ακόμη εξετάσει το ζήτημα του πώς τα παιδιά μας αλληλεπιδρούν με τα chatbots τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό πρόκειται να είναι ένα άλλο θέμα προς συζήτηση, το οποίο θα μας απασχολήσει άμεσα. Θέλουμε πραγματικά τα παιδιά μας να έχουν ψηφιακούς φίλους που μπορεί να τα οδηγήσουν σε συμπεριφορές που δεν είναι μόνο μη αποδεκτές αλλά μπορεί να αποβούν καταστροφικές; Έχουμε την ευθύνη όχι μόνο να συνεργαστούμε με τις εταιρείες τεχνολογίας, αλλά και να τους καταστήσουμε σαφές ποιος θέτει τους κανόνες. Οι εταιρείες τεχνολογίας βγάζουν αρκετά χρήματα, δεν χρειάζεται να βγάζουν χρήματα και από την ευαλωτότητα των παιδιών μας. Σας ευχαριστώ πολύ.
