Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην έκτακτη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σύμφωνα με πληροφορίες, τόνισε ότι η συνεργασία με τις ΗΠΑ είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση των μεγάλων κοινών προκλήσεων. Παράλληλα υπογράμμισε ότι είναι προς το συμφέρον της Ε.Ε. η συνεργασία με τις ΗΠΑ και αυτό είναι ένα μήνυμα που η Ευρώπη πρέπει να εκπέμψει προς τη νέα αμερικανική διοίκηση.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε ακόμη την ανάγκη η Ε.Ε. να επιδείξει ενιαία στάση, αλλά και πραγματισμό στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, εστιάζοντας στα κοινά συμφέροντα. Πρόσθεσε ότι η Ε.Ε. οφείλει να ενισχύσει τον ρόλο της ως παγκόσμιος παίκτης και να ενισχύσει τις αμυντικές της δυνατότητες και ότι η συλλογική της δύναμη είναι πολύ μεγαλύτερη από κάθε κράτους-μέλους χωριστά.
Εκτός από την ανάγκη να έχουμε περισσότερη ευελιξία σε εθνικό επίπεδο, είναι ανάγκη να συγκροτήσουμε ένα κοινό ευρωπαϊκό ταμείο για αμυντικά έργα, που ουσιαστικά συνιστούν ευρωπαϊκές προτεραιότητες. Προτείνω τη σύσταση ενός ταμείου 100 δισ. ευρώ στα πρότυπα του Ταμείου Ανάκαμψης. pic.twitter.com/e1XBcTcR4E
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) February 3, 2025
Η κοινή πρόταση Μητσοτάκη – Τουσκ
Η πρόταση του Έλληνα και Πολωνού πρωθυπουργού να υπάρξει αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα της Ευρώπης ήταν μεταξύ των θεμάτων στα οποία εστίασαν οι ευρωπαίοι ηγέτες στη συζήτησή τους για την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών αμυντικών δυνατοτήτων, επισήμανε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρήθηκε μετά το πέρας της άτυπης Συνόδου Κορυφής χθες Δευτέρα.
Όπως εξήγησε ο Αντόνιο Κόστα μιλώντας στον Τύπο, οι συζητήσεις των 27 για την άμυνα επικεντρώθηκαν σε τρία κύρια θέματα: στις στρατιωτικές δυνατότητες, στη χρηματοδότηση και στις συνεργασίες.
«Σχετικά με τις αμυντικές δυνατότητες που πρέπει να αναπτυχθούν κατά προτεραιότητα, συμφωνούμε να επικεντρωθούμε στα πιο κρίσιμα κενά που εντόπισαν τα κράτη-μέλη μέσω του έργου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας, σε πλήρη συνοχή με το ΝΑΤΟ. Να εστιάσουμε στις πιο πιεστικές ανάγκες ανάμεσά τους. Και να επικεντρωθούμε σε τομείς όπου υπάρχει σαφής προστιθέμενη αξία της ΕΕ», σημείωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Πρόσθεσε ότι στη χθεσινή συζήτηση υπήρξε. για παράδειγμα, σαφής εστίαση στην αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα, καθώς επίσης στους πυραύλους, στα πυρομαχικά και στην κινητικότητα.
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι υπήρξε «ισχυρή υποστήριξη» στην πρόταση του Πολωνού πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ και του Έλληνα ομολόγου του Κυριάκου Μητσοτάκη. «Όλοι γνωρίζουν ότι κανένα κράτος-μέλος δεν έχει μόνο του τη δυνατότητα να οικοδομήσει δική του αντιαεροπορική άμυνα», είπε η Φον ντερ Λάιεν, παρότι όλοι κατανοούν ότι «με τον πόλεμο στα σύνορά μας» αυτό «είναι κάτι απολύτως απαραίτητο».
Όπως είπε, οι λεπτομέρειες του εγχειρήματος δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμη, αλλά η αντιαεροπορική ασπίδα είναι «κοινό ευρωπαϊκό σχέδιο» που πρέπει να συζητηθεί.
Για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κόστα, το μήνυμα που δόθηκε χθες ήταν πολύ σαφές: «η ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας – πρέπει να παράγουμε περισσότερες από τις δυνατότητες που χρειαζόμαστε και να το κάνουμε ταχύτερα».
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση, ο Αντόνιο Κόστα σημείωσε ότι τα κράτη-μέλη έχουν καταβάλει μεγάλες προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο και οι αμυντικές δαπάνες ήδη αυξήθηκαν κατά 30% μεταξύ του 2021 και του 2024. «Σήμερα, κατά μέσο όρο, τα 23 κράτη μέλη που είναι επίσης σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ δαπανούν περίπου το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα. Πρέπει να συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση.», είπε ο Αντόνιο Κόστα.
Τόνισε ότι η Επιτροπή θα εξετάσει τις ευελιξίες στο πλαίσιο των νέων κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης, ώστε να επιτραπούν περισσότερες εθνικές δαπάνες για την άμυνα. Είπε, επίσης, ότι πρέπει να κινητοποιηθούν ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις και ότι για να βελτιώσει την πρόσβαση στην ιδιωτική χρηματοδότηση, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει ήδη επεκτείνει τις δραστηριότητές της για την υποστήριξη της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας. Όσον αφορά τους δημόσιους πόρους, είπε ότι η άμυνα θα είναι ένα σημαντικό θέμα στις συζητήσεις για τον επόμενο κύκλο του προϋπολογισμού της ΕΕ, που ξεκινά το 2028. «Αλλά είναι σαφές σε όλους ότι πρέπει να δράσουμε ταχύτερα», συμπλήρωσε.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση σε εθνικό επίπεδο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι σε «εξαιρετικούς καιρούς, πρέπει να λάβουμε εξαιρετικά μέτρα», γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξετάσει πιθανή ελαστικοποίηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης για τις επενδύσεις στην άμυνα. Αυτό θα δώσει περισσότερο δημοσιονομικό χώρο στα κράτη-μέλη προκειμένου να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους σε εθνικό επίπεδο, εξήγησε.
Κόστα: Η σχέση ΕΕ και ΝΑΤΟ είναι κλειδί για την εγγύηση της ασφάλειας
Σε ό,τι αφορά τη συζήτηση για την ενίσχυση των αμυντικών συνεργασιών, ο Αντόνιο Κόστα είπε ότι «η εταιρική σχέση της ΕΕ με το ΝΑΤΟ είναι κλειδί για την εγγύηση της διατλαντικής ασφάλειας».
Όπως είπε, κατά τη διάρκεια του γεύματος με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, συμφωνήθηκε ότι η ισχυρότερη Ευρώπη ως προς την άμυνα ενισχύει επίσης τη διατλαντική εταιρική σχέση. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής είναι φίλοι, σύμμαχοι και συνεργάτες μας. Είναι σχέση με βαθιές ρίζες που θα αντέξει στον χρόνο», διαβεβαίωσε ο Αντόνιο Κόστα, συμπληρώνοντας ότι προβλήματα και διαφορές απόψεων μπορεί να προκύπτουν μεταξύ φίλων, αλλά πρέπει «να τα αντιμετωπίσουμε, να μιλήσουμε, και να βρούμε λύσεις». «Φυσικά, υπερασπιζόμενοι τις αξίες μας και τις αρχές μας, χωρίς να διακυβεύουμε τα δικά μας συμφέροντα», πρόσθεσε.
Για τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ, ο Αντόνιο Κόστα τόνισε ότι «το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο φυσικός μας εταίρος» και σήμερα επιβεβαιώθηκε ότι υπάρχει «νέα θετική ενέργεια» στη σχέση ΕΕ-Βρετανίας και ανακοίνωσε ότι τον Μάιο θα διεξαχθεί Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ και του ΗΒ.
Ακόμη, επισήμανε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν «παρών» καθ’ όλη τη διάρκεια της Συνόδου. «Παραμένουμε σταθεροί στη δέσμευσή μας για την ασφάλεια της Ουκρανίας, για μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη», τόνισε ο Α. Κόστα, σημειώνοντας ότι οι ευρωπαίοι έχουν ήδη διαθέσει υποστήριξη στην Ουκρανία αξίας 134 δισεκατομμυρίων ευρώ και θα συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία «για όσο χρειαστεί».
