Η ανάγκη επιστροφής των Ανθρωπιστικών Σπουδών.
Δημοσθενης Δαββετας
Καθηγητης Φιλοσοφίας της Τέχνης , ποιητής, εικαστικός,γεωπολιτιστικος αναλυτής.
Δεν έχω παψει εδώ και χρόνια να φωνάζω για το πολιτιστικό κι εκπαιδευτικό έγκλημα που έγινε την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία στην Ευρώπη ( συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας εδώ και πέντε χρόνια”). Πρόκειται για τον συνεχή και σκόπιμο παραγκωνισμό ως εξαφάνιση των ανθρωπιστικών σπουδών υπο το βαρος της κυριαρχίας της τεχνικής ειδίκευσης. Συνεχίζω να πιστεύω ότι η κλασσικη εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει στην καλυτέρευση του κοινωνικού παρόντος. Οι Γάλλοι πάντως το κατάλαβαν και δημιούργησαν από φέτος ένα νέο μάθημα στα σχολεία τους με τον τίτλο ” ανθρωπιστικές σπουδές, λογοτεχνία, φιλοσοφία “.
Η Κλασσικη Ελλάδα είναι ένας καθρέφτης του παρόντος . Έτσι πρέπει να το βλέπουμε. Και σαν τέτοιος φοβίζει την πολιτική εξουσία. Γιατί στην Ελληνική αρχαιότητα οι αξίες ήταν δομημένες σε κώδικες λογικής , αριστειων, άμιλλας και ανθρωπίνων δυνατοτήτων . Ολ'αυτα μαζί στόχευαν την πνευματική και σωματική υγεία . Ήταν θεμέλια της ευτυχίας κατά τον Αριστοτελη. Το να συνεχίσεις να διδάσκεσαι Αρχαία Ελληνική παιδεία στα σχολεία ,δεν σημαίνει ότι είσαι δέσμιος μιας μιμητικης νοσταλγίας του παρελθόντος . Δεν μιλώ εδώ για μια ” αιώνια επιστροφή” για να χρησιμοποιήσω λόγια του Νιτσε. Το αντίθετο σημαίνει ότι το παρελθόν μπορεί να μας ωθήσει να διαβάσουμε και να βελτιώσουμε το παρόν . Πρόκειται για μια αστείρευτη δεξαμενή ενέργειας,σκεψης και δυναμης. Το 1843 ο Μπαλζάκ έγραφε στον Άντερσεν ότι στ'ανθρωπινα γεγονότα υπάρχει πάντα μια ανώτερα δύναμη που κάνει διαχρονική την ουσία της ανθρώπινης εμπειρίας. Ιστορία , φιλοσοφία , λογοτεχνία, παίζουν σπουδαιότερο ρόλο από την άχαρη επικαιρότητα. Ο Τομας Μαν έγραφε ότι ” το να γράφεις σημαίνει ότι στοχάζεσαι”. Κι αυτό είναι που θέλουν να μας στερήσουν κάθε μορφής εξουσίες. Σήμερα ζούμε την με πονηρό τρόπο ( μέσω της μείωσης η εξαφάνισης των ανθρωπιστικών σπουδών) απαγόρευση του να σκεφτόμαστε διαφορετικά . Η ακόμη και να ειρωνευτούμε μέσω της σκεψης . Όλα σήμερα τείνουν ν'απαγορευτουν από την πολιτική ορθότητα της Λερναιας παγκοσμιας χρηματοπιστωτικης εξουσιας . Η ειρωνεία του Σωκράτη είναι η ενσάρκωση της αιωνιότητας του παρόντος . Είναι έγκλημα το ότι θέλουν να μας στερήσουν τέτοιες ανθρώπινες δυνατότητες. Οι κλασσικες ιδέες όπως έλεγε κι ο Χάρολντ Μπλουμ , μας επιτρέπουν να ξεσκεπάσουμε την ξυλινη γλώσσα και μονογραμμη σκέψη που παει επιτακτικά να επιβληθεί σήμερα από τις ” πολιτισμένες” διαφόρων ειδών εξουσίες. Αν δεν προσέξουμε , το μίσος της σημερινής παγκόσμιας εξουσιας εναντίον των κλασσικων σπουδών , μπορεί να πάρει την μορφή εκείνης της βιας του 6ου μχ αιώνα , όπου οι νέο-πλατωνικοι φιλόσοφοι από φόβο μην συλληφθούν και τιμωρηθούν βασανιστικά προτιμούσαν κάποια στιγμή απειλης ,να πετούν η να καίνε από μόνοι τους τα κλασσικά βιβλία που έτσι κι αλλοιώς διάβαζαν και μελετούσαν κρυφά.
Συνεπώς τέτοιου είδους αποφάσεις επιστροφής των Ανθρωπιστικών σπουδών, όπως κάποιες αποφάσεις της σημερινής Γαλλικής κυβέρνησης ( έστω και κάτω από την σφοδρή πίεση των πάντα ισχυρών Γάλλων διανοουμένων) είναι καλοδεχούμενες . Τις χειροκροτούμε . Και επαναλαμβάνω : Πλατων , Προσωκρατικοι , Θωμάς ο Ακινάτης , Μονταινιος κλπ μεταξύ άλλων σπουδαίων στοχαστών , θα βοηθήσουν παρά πολύ τις νεες γενεές στα να διαβάσουν πιο ουσιαστικά και δημιουργικά το σημερινό μας παρόν.
Δημοσθενης Δαββετας
Καθηγητης Φιλοσοφίας της Τέχνης , ποιητής, εικαστικός,γεωπολιτιστικος αναλυτής.
