Τρίτη 7 Ιανουαρίου σήμερα και σύμφωνα με το εορτολόγιο γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα: Γιάννης, Τζαννής, Τζανής, Γιάγκος, Ιωάννης, Ζαννέτος, Ζαννέττος, Γιάννα, Γιαννούλα, Ιωάννα, Ζαννέτα, Ζαννέττα, Ζανέτ, Πρόδρομος, Προδρομάκης, Μάκης.
Ιωάννης ο Πρόδρομος
Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής (Ιωάννης ο Βαπτίζων), αποκαλούμενος και Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι Άγιος και προφήτης του Χριστιανισμού. Ήταν σύγχρονος μαθητής του Ιησού Χριστού και θεωρείται ότι με την διδασκαλία του προετοίμασε τον κόσμο να υποδεχθεί τον Μεσσία Ιησού (Λουκ. 1,76), εξ ου και ο χαρακτηρισμός “Πρόδρομος”, τον οποίο και βάπτισε.
Η διδασκαλία του υπήρξε δηκτική, ζητώντας από κάθε άνθρωπο να σταματήσει την ανηθικότητά του, βαπτίζοντας όσους έπαιρναν μια τέτοια απόφαση. Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, αποδοκίμασε ανοικτά την σχέση του τότε τετράρχη της Γαλιλαίας Ηρώδη Αντίπα με την γυναίκα του αδελφού του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την φυλάκιση και στη συνέχεια τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη. Ως βιβλικό πρόσωπο θεωρείται ότι βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Στην Παλαιά θεωρείται ως «Προφήτης» και αγγελιοφόρος του Θεού[4] (Μαλαχίας 3,1) και στην Καινή ως «Πρόδρομος». Ο Ιωάννης αναφέρεται και από τους τέσσερις Ευαγγελιστές.
Ο βίος του
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά, ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία και της Ελισάβετ που ήταν συγγενής της Θεοτόκου. Περί της σύλληψης και της γέννησής του που συνέβη 6 μήνες πριν τη γέννηση του Ιησού Χριστού ο ίδιος Ευαγγελιστής εξιστορεί θαυμαστά γεγονότα. Επιπλέον, τότε όλος ο κόσμος πήγαινε να συμβουλευτεί τον Ιωάννη, βαπτίζοντάς τους και οι ίδιοι εξομολογούσαν τις αμαρτίες τους. Όσο για το κυριότερο και θαυμαστότερο γεγονός ήταν η γέννησή του. Αν και η Ελισάβετ φερόταν στείρα ο αρχάγγελος Γαβριήλ διαμήνυσε στον Ζαχαρία ότι τελικά η γυναίκα του θα γεννήσει αγόρι και να του δώσει το όνομα Ιωάννης (Λουκ. 1,13). Στην αρχή ο Ζαχαρίας φέρεται να μην πίστεψε τα λόγια του Γαβριήλ και πιθανώς να υπέστη κάποιο κλονισμό κατά τον οποίο έχασε την ομιλία του, (ερμηνευμένη ως τιμωρία) όπου και παρέμεινε άλαλος έως την ημέρα της ονομασίας του παιδιού. Έτσι και έγινε. Οκτώ ημέρες μετά την γέννηση του μωρού, όταν ζητήθηκε από τον ίδιον να φανερώσει το όνομα του παιδιού, εκείνος έγραψε σε μια πινακίδα το όνομα «Ιωάννης» και αμέσως επανήλθε η ομιλία του. (Λουκ. 1,63)
Πατρίδα του Ιωάννη κατά μία παράδοση φέρεται η Χεβρών, κατ’ άλλη όμως γνώμη φέρεται η πόλη Ιούττα. Περί της νεανικής ζωής του Ιωάννη και του ιδιωτικού του βίου καμία πληροφορία δεν υπάρχει εκτός της πολύ λιτής αναφοράς του ίδιου παραπάνω Ευαγγελιστή ότι: «το παιδίον ηύξανε και εκραταιούτο πνεύματι και ήν εν ταις ερήμοις έως ημέρας αναδείξεως αυτού προς τον Ισραήλ». Σημειώνεται εν προκειμένω, με τη λέξη “ερήμοις” (δοτική πληθυντικού) χαρακτηρίζονται τα διάφορα μέρη της ίδιας της ερήμου της Ιουδαίας οι οποίες έφεραν διάφορες επιμέρους ονομασίες. Στις ερήμους αυτές φαίνεται να κατέφυγε ο Ιωάννης, για προπαρασκευή του έργου του όπως παλαιότερα είχαν ομοίως καταφύγει ο Μωυσής και ο προφήτης Ηλίας.
Σύμφωνα με αναφορά του Ευαγγελιστή Λουκά ο Ιωάννης εμφανίζεται πλέον σε ηλικία 30 ετών «κατά θείαν εντολήν», «εν τη ερήμω της Ιουδαίας». Κάνοντας όμως λόγο περί του Ιορδάνη ποταμού συνάγεται ότι αναφέρεται στο νότιο τμήμα της χώρας, την περιορδάνεια περιοχή, κηρύσσοντας: «Μετανοείτε, ήγγικεν γαρ η βασιλεία των ουρανών», «βαπτίζοντας τους προσερχόμενους προς αυτόν» (Ματθ. 3,2).
Παράλληλα με τα κηρύγματά του ήταν και η εμφάνισή του καθώς ο ασκητικός βίος και διατροφή του. Φορούσε μάλλινο ένδυμα “από τρίχες καμήλου και ζώνη δερμάτινη περί την οσφύ του”. Η δε διατροφή του ήταν άγριο μέλι και ακρίδες. Φαίνεται δε πως δεν παρέμενε συνέχεια στο ίδιο αυτό μέρος αλλά περιέρχονταν “πάσαν την περίχωρον του Ιορδάνου κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας”.
Τόσο η εμφάνιση αυτή όσο και ο ασκητικός βίος του Ιωάννη παράλληλα με τα κηρύγματα και τις βαπτίσεις μετάνοιας που προέβαινε ήταν επόμενο να προκαλέσει πλήθος ακροατών αλλά και πολλών θαυμαστών του απ΄ όλη τη Παλαιστίνη που έσπευδαν να τον ακούσουν, μεταξύ των οποίων και στρατιώτες και Σαδδουκαίοι και Φαρισαίοι τους οποίους όλους στη συνέχεια βάπτιζε στον Ιορδάνη ποταμό. Έτσι δεν άργησε αυτή η δράση του να προκαλέσει και τη προσοχή του Μεγάλου Συνεδρίου των Εβραίων που έστειλε αντιπροσωπεία για να ελέγξει τι συνέβαινε και να μάθει περί αυτού, από την οποία και έλαβε ως απάντηση σχετική προφητική ρήση του Προφήτη Ησαΐα “«φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ευθύνατε την οδόν Κυρίου». (Ιωαν. 1,23)
Εκεί τον συνάντησε και ο Ιησούς Χριστός και του ζήτησε να τον βαπτίσει. Εκείνος αρχικά αρνήθηκε λέγοντας ότι δεν είναι άξιος να βαφτίσει τον Μεσσία αλλά ο Μεσσίας πρέπει να βαφτίσει αυτόν (Ματθ. 3,14), όμως ο Χριστός επέμενε, και έτσι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βάπτισε τον Ιησού Χριστό στα νερά του Ιορδάνη Ποταμού.
Ο αποκεφαλισμός
Τα λόγια του Προδρόμου ενοχλούσαν τους Φαρισαίους καθώς και τον τετράρχη της Γαλιλαίας και Περαίας Ηρώδη Αντίπα, όταν τον έλεγξε για την παράνομη συμβίωσή του με την σύζυγο του ζώντος αδελφού του Ηρώδη Φιλίππου, την Ηρωδιάδα, ο οποίος και τον φυλάκισε. Σε κάποια γιορτή των γενεθλίων του, ο Ηρώδης ζήτησε από την κόρη του Σαλώμη να του χορέψει και της υποσχέθηκε με όρκο να της δώσει ό,τι του ζητήσει. Η Ηρωδιάς, η μητέρα της, που ζήλευε τον Ιωάννη, βρήκε τότε την ευκαιρία που αναζητούσε όπου προέτρεψε τότε την κόρη της να ζητήσει το κεφάλι του προφήτου Ιωάννη μέσα σ’ ένα πινάκιο (πιάτο). Έτσι ακολούθησε ο αποκεφαλισμός. Μετά το μαρτυρικό αυτό τέλος του Ιωάννη, προσελθόντες οι μαθητές του “ήραν το πτώμα αυτού και έθηκαν αυτό εν μνημείω”.
